تاریخچه اسکناس در ایران

اسکناس در زبان فرانسه آسیگانس نامیده می شد که به معنی تضمین پرداخت وجه از طرف دولت بوده است. روسها به آسیگناف می‌گفته‌اند که این کلمه در زمان حکومت فتحعلی شاه قاجار در ایران بصورت اسکناس در آمد. قدیمی ترین اسکناس شناخته شده در ایران، اسکناس یک درهمی، منقش به لااله الاالله و محمد رسول الله می باشد که در زمان فرمانروایی کی تون مغول به سال ۶۹۳ هجری قمری در تبریز به چاپ رسیده و به نام چاو مبارک موسوم بوده است.

اولین بانکی که اسکناسهای ایران را چاپ می کرده، بانک جدید شرق بود که مرکزش در لندن و در آسیا عملیات بانکی داشته است. اسکناس‌های چاپ شده توسط این بانک در بانک بازرگانی ایران انتشار می یافت.مبلغ این اسکناس‌ها از ۵ قران به بالا بوده است.

در سال ۱۲۶۷ هجری قمری امتیاز نشر اسکناس از بانک جدید شرق به بانک شاهی انتقال یافت.بانک شاهی حق انتشار اسکناس یعنی توزیع آن را داشته و چاپ توسط بانک جدید شرق صورت می گرفته و سیاست های پولی نیز بعهده همین بانک بود.
در سال ۱۲۵۸ هجری شمسی، نمایندگان نخستین مجلس شورای ملی خواستار تاسیس بانک ملی شدند.

سال ۱۳۰۶ شمسی بانک ملی به تصویب می رسد و در ۱۷ شهریور ۱۳۰۷ شروع به کار می کند.از جمله سیاست های این بانک خارج ساختن کنترل اقتصاد پولی ایران از دست خارجی ها بود.

سال ۱۳۱۰ شمسی اسکناس‌های چاپ شده قبلی از جریان خارج شدند. به موجب ماده ۵ قانون اصلاح (قانون واحد ومقیاس پول) حق انحصاری انتشار اسکناس به مدت ۱۰ سال به بانک ملی واگذار شد. از آن پس تعیین نوع طرح و مبلغ، نوع اسکناس و تعداد آنها را بانک ملی تعیین می کرده و در لندن چاپ می شد. نشر اسکناس از سال ۱۳۳۹ از بانک ملی به بانک مرکزی سپرده شد.

سازمان تولید اسکناس از سال ۱۳۵۱ تاسیس و طرح تاسیس چاپخانه ای برای چاپ اسکناس تهیه شد.

سال ۱۳۶۱ ساختمان چاپ اسکناس تکمیل و چاپ اسکناس به صورت آزمایشی با چاپ اسکناسهای ۲۰۰ ریالی بطور رسمی در ایران آغاز شد.

در سال ۱۳۶۷ با راه اندازی دو خط تولید دیگر، خط تولید اسکناس به ۴ واحد رسید و از آن پس تمامی اسکناسهای جمهوری اسلامی ایران در داخل چاپ می شود.

در سال ۱۳۶۸ با توجه به واردات کاغذهای مورد نیاز از خارج، طرح ساخت کارخانه تولید کاغذ اسناد بهادار مطرح می شود.
در سال ۱۳۷۶ عملیات اجرایی پروژه کارخانه تولید کاغذ اسناد بهادار آغاز می شود.
در سال ۱۳۸۱ این کارخانه پس از پشت سر گذاردن تولیدات آزمایشی به بهره برداری کامل رسید.

اکنون با لطف الهی و تلاش مسئولان و همت مردان این خاک تمامی مراحل تهیه و تولید اسکناس در داخل کشور انجام شده و افتخاری به افتخارات ملی افزون گشته است.

بازسازی سالن های اصلی

با توجه به عمر بنا و مستهلک شدن سیستم روشنایی در این سالن، تصمیم به بهسازی و بهبود وضعیت روشنایی این مجموعه گرفته شد.

در این مرحله با توجه به اهمیت موضوع از شرکت های بزرگ و مطرح در زمینه روشنایی دعوت بعمل آمد تا پس از بررسی شرایط و نیازمندی ها، پیشنهاد خود جهت بهبود وضعیت روشنایی را ارائه نمایند.

در این مرحله شرکت صنایع روشنایی مازی‌نور در کنار سایر شرکت های همکار پس از بررسی های دقیق و با استفاده از جدیدترین تکنولوژی‌های روز و جلسات متعدد با تیم فنی کارفرما، پیشنهاد فنی- مالی خود در خصوص بهبود وضعیت روشنایی را ارائه داد.

نیازمندی های سیستم روشنایی

با توجه نیازمندی های خاص کاربری از یک سو و قدمت ساختمان و چراغ های موجود در آن که از نسل قدیم بودند از سوی دیگر، نیازمندی‌های کلی زیر مطرح گردید:

1. بهبود کیفیت نور جهت تشخیص بهتر رنگ ها در مراحل مختلف چاپ
2. بهبود کیفیت نور از نظر شدت روشنایی عمومی در محیط
3. بهبود وضعیت مصرف انرژی الکتریکی در سالن ها
4. افزودن قابلیت کنترل از یک نقطه توسط نگهبانان
5. افزودن قابلیت کنترل از یک نقطه توسط مسئول شیفت
6. امکان کنترل چراغ ها بصورت مرکزی از اتاق کنترل و فرمان پذیری از سنسور های حضور
7. قابلیت تغییر میزان شدت روشنایی محیط با درنظر گرفتن میزان نور ورودی به ساختمان در روز
8. قابلیت تعریف سناریو و گروه بندی
9. قابلیت کنترل شدت روشنایی در محیط با توجه به دستگاه های در حال کار

شروع به کار رسمی مازی‌نور

پس از اعلام نیازمندی های اصلی، طی چندین مرحله بازدید، مذاکرات، بررسی وضعیت موجود و دیتا برداری با همکاری تنگاتنگ با تیم فنی کارفرما، نیازمندی‌های اصلی در هرفضا با توجه به کاربری توسط تیم مهندسی فروش و بخش طراحی سیستم‌های روشنایی مازی‌نور بدست آمد.

چالش های پیش رو

با توجه به قدمت ساختمان و همچنین کاربری و نیازمندی های ویژه محیط برخی چالش ها به شرح زیر در این پروژه وجود داشت:

• با توجه به نوع سقف، جدارهای نورگذر سقفی در برخی نقاط و همچنین وجود جرثقیل سقفی در سالن، آویز نمودن به شکل نرمال امکان پذیر نبود.
• با توجه به مواد شیمیایی استفاده شده در صنعت چاپ، آلودگی محیط نسبی وجود داشت.
• با توجه به ابعاد و شکل دستگاه های متعدد موجود در سالن، چیدمان چراغ ها جهت رسیدن به شدت روشنایی مورد نیاز کمی با دشواری روبرو بود.
• با توجه به تعداد زیاد چراغ های در سالن، کنترل هوشمند همه آنها جزء چالشهای اولیه بود.

راهکارهای پیشنهادی

پس از شبیه سازی با نرم‌افزار DIALux و رسیدن به شدت روشنایی و یکنواختی مدنظر، برخی راهکارهای ارائه شده در این پروژه به شرح زیر می باشد:

• پیشنهاد استفاده از چراغ های LED با مشخصات خاص جهت کاهش مصرف انرژی الکتریکی، دستیابی به کیفیت روشنایی بیشتر و کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات .
• پیشنهاد استفاده از پروتکل DALI جهت هوشمند سازی چراغ ها و قابلیت کنترل بیشتر و پذیرش سناریو
• پیشنهاد زون بندی و تقسیم سالن‌ها به چند ناحیه جهت بهبود کنترل روشنایی محیط در زمان خاموش بودن برخی از دستگاه‌ها
• پیشنهاد استفاده از چراغ‌های خطی جهت یکنواختی بیشتر روشنایی همراستا با طول سالن‌ها و ظاهر شکیل تر سیستم روشنایی
• پیشنهاد استفاده از چند کلید وایرلس در ورودی و خروجی سالن با دسترسی محدود به سناریو در کنار استفاده از ریموت کنترل برای دسترسی کامل به سناریو ها
• پیشنهاد استفاده از قابلیت دسترسی وایرلس با تبلت یا گوشی هوشمند و در اختیار قرار دادن دسترسی به افراد محدود

نمونه تصاویر شبیه سازی با DIALux

خدمات مهندسی تکمیلی

پس از ارائه پیشنهادات متعدد در غالب پروپوزالهای فنی – مالی، کاملترین پیشنهاد شامل موارد زیر توسط تیم فنی کارفرما انتخاب گردید:

• چراغ خطی اینفینیتی LED روکار – آویز به همراه درایور DALI
• سیستم کنترلی تحت پروتکل DALI
• سنسور های هوشمند حساس به شدت روشنایی و حرکت
• ریموت کنترل ۸ کاناله جهت کنترل و فراخوانی سناریو
• کلید دیواری وایرلس جهت کنترل محدود

در مرحله بعد با استفاده از درایور های خاص، تعداد درایور ها به حداقل کاهش یافت تا نهایتاً تعداد کنترل و محدودیتهای مربوط به تعداد دستگاه قابل کنترل رفع گردد.

یکی از بخش های زمان بر در قسمت طراحی، مشخص نمودن زون های مختلف و گروه بندی چراغ ها بود به نحوی که علاوه بر قابلیت خاموش کردن مناطق مورد نیاز، یکنواختی و شدت روشنایی محیط از حد استاندارد خارج نشده و از طرفی بتوان هم بصورت دستی (ریموت کنترل) و هم بصورت اتوماتیک (توسط سنسورها) گروه بندی های مختلف را کنترل نمود.

در این قسمت با تلاش چندین ساعته تیم مهندسی مازی نور با همکاری تیم فنی کارفرما قبل از نصب و بعد از نصب در محل پروژه هنگام راه اندازی، کلیه نیاز های مطرح شده توسط مشتری پوشش داده شد و رضایت کامل کارفرما اخذ گردید.

مصرف انرژی الکتریکی

با توجه به برداشتهای انجام شده و اطلاعات ارائه شده توسط تیم فنی کارفرما، تعداد ۱۶۰ عدد چراغ ۵۸*۳ وات فلورسنتی در سالن کوچک (سالن شرقی) نصب شده بود. چراغ های این سالن با تعداد ۱۱۲ عدد چراغ اینفینیتی LED جایگزین گردید که در جدول زیر میزان مصرف هر چراغ به همراه نتایج تعویض چراغ ها در بهینه سازی مصرف انرژی الکتریکی نمایش داده شده است:

همانطور که در جدول فوق مشاهده می‌گردد،  با کاهش مصرف  انرژی الکتریکی در حدود  ۷۷% میزان اولیه و با درنظر گرفتن هر کیلووات ساعت ۱۶۰۰ ریال و ۳۰۰ ساعت کارکرد ماهانه، فقط در سالن کوچک ماهانه حدود سیزده میلیون ریال  صرفه جویی اولیه در هزینه برق مصرفی وجود دارد.

این صرفه جویی بهای برق در کنار کاهش شدید هزینه های نگهداری و تعمیرات از یک سو و قابلیت های کنترل پذیری بالای چراغ ها و افزایش چند برابری شدت روشنایی و کیفیت نور از سوی دیگر، بازگشت سرمایه و توجیه اقتصادی بسیار منطقی را به همراه خواهد داشت.

نمونه چراغ ها و تجهیزات کنترلی استفاده شده

۱- چراغ اینفینیتی C با ماژول LED و درایور DALI

۲- تجهیزات کنترلی

نتیجه گیری

یکی از مسائل مهم در هر کشور، وضعیت اقتصادی و کنترل عوامل مهم در این موضوع در کشور است. با توجه به اینکه سالهاست ایران از واردات خدمات چاپ اسکناس شامل کاغذ و چاپ به خودکفایی مطلوب رسیده است، افزایش کیفیت و سهولت پروسه چاپ و افزایش دقت، میتواند کمک زیادی در رسیدن به این هدف مهم باشد.

از طرفی با توجه به اهمیت بسیار بالا و حساسیت های خاص مکان هایی مانند سالن های چاپ، سورت کردن و امحاء اسکناس، استفاده از سیستم هایی که از لحاظ امنیتی و نفوذپزیری شبکه قابلیت بالایی داشته باشند اهمیت زیادی داشت که با استفاده از سیستم کنترل روشنایی ارائه شده توسط شرکت صنایع روشنایی مازی‌نور، در این پروژه به این هدف نیز دست یافتیم.

در نهایت با اصلاح سیستم روشنایی علاوه بر صرفه جویی حدود ۷۷% در هزینه انرژی الکتریکی و میزان مصرف، هزینه های نگهداری و تعمیرات نیز بسیار کاهش یافته و کیفیت روشنایی نیز مطلوبیت زیادی پیدا کرده است.