معرفی پروژه

کتابخانه و موزه ملی ملک از سال ۱۳۷۵ در ساختمان فعلی این موزه برقرار شده است و با توجه به عمر بنا و نیازمندی های جدید موجود در کتابخانه و موزه ملی ملک، تصمیم به بازسازی ۷ سالن اصلی شامل سالن ادواری، سالن هنرهای ترئینی، سالن علوم اسلامی، سالن اشیاء لاکی، سالن اسناد، سالن سکه و سالن تمبر گرفته شد.

موزه ملی ملک از ۷ مجموعه بدین شرح تشکیل شده است:

1. مجموعه سکه شامل بیش از ۱۰ هزار قطعه سکه و مدال ایرانی از سده ششم پیش از میلاد تا دوران پهلوی و نیز سکه هایی از یونان، جانشینان اسکندر، امپراتوری بیزانس، خلفای اسلامی و امپراتوری عثمانی
2. مجموعه آثار هنری شامل تابلوهای نقاشی هنرمندان به نام ایرانی مانند کمال الملک غفاری، لطفعلی صورتگر، هادی خان تجویدی و برخی نقاشان اروپایی و لوستر و مبلمان
3. مجموعه هنر لاکی شامل ۸۶ قطعه قلمدان، قاب آیینه و سرچسبدان که با نقاشی لاکی آراسته شده اند و برخی شان حدود ۳۰۰ سال قدمت دارند.
4. مجموعه تمبر شامل بیش از ۱۰۰ هزار قطعه تمبر از نخستین تمبرهای منتشر شده در ایران و جهان تا زمان حاضر.
5. مجموعه فرش شامل ۴۴ تخته قالی و قالیچه از نقاط مختلف ایران که بوسیله زبده ترین بافندگان دو سده اخیر بافته شده اند.
6. مجموعه بانو ملک شامل تابلوهای نقاشی قاجاری، نسخه های خطی، قلمدان، سرقلیان و آثار لاکی که تعدادشان به ۴۷ اثر می رسد. این مجموعه در سال ۱۳۸۵ توسط بانو عزتملک ملک، فرزند مرحوم حاج حسین ملک و ناظر استصوابی موقوفات ملک به موزه اهداء شده است.
7. مجموعه آثار خوشنویسی که آثاری از بزرگ ترین و نامدارترین خوشنویسان ایران و اسلام مانند یاقوت مستعصمی، علیرضا عباسی، میرعماد، احمد نیریزی، درویش عبدالمجید طالقانی، میرزا غلامرضا اصفهانی و… را در خود جای داده است.

طراحی سیستم روشنایی

طی جلسات اولیه مشاورین کارفرما با شرکت مازی نور نیازمندی های اولیه زیر مطرح گردید

1. تغییر نوع منابع نوری در راستای حفظ آثار و کاهش مصرف انرژی
2. امکان کنترل چراغ ها بصورت مرکزی از اتاق کنترل و فرمان پذیری از سنسور های حضور
3. طراحی و ساخت چراغ های ویژه ویترین ها

پس از اعلام نیازمندی های اصلی، طی چندین مرحله بازدید، مذاکرات، بررسی وضعیت موجود و دیتا برداری، نیازمندی‌های اصلی در هرفضا با توجه به کاربری و نوع اشیاء قابل نمایش توسط تیم مهندسی فروش و بخش طراحی سیستم‌های روشنایی مازی‌نور بدست آمد.

با توجه به قدمت ساختمان و همچنین کاربری و نیازمندی های ویژه محیط برخی چالش ها به شرح زیر در این پروژه وجود داشت:

• با توجه به قدمت ساختمان و وجود نقش و نگارهای قدیمی در برخی از سالن ها، پیش بینی نصب چراغ در بسیاری از سالن ها با دشواری خاصی مواجه بود.
• یکی از مهمترین نکات در انتخاب چراغ توجه به نیازمندی موزه در نمایش هرچه واقعی تر آثار به نمایش گذاشته شده با بالاترین ضریب نمود و بهترین دمای رنگ می باشد.
• کنترل میزان شدت روشنایی روی آثار جهت جلوگیری از تخریب و تاثیر منفی انرژی تولید شده از چراغ ها دیگر چالش بود.
• طراحی چیدمان و انتخاب چراغ و پخش نور جهت روشن شدن تمامی آثار بدون تاثیر زیاد روی نور عمومی بدلیل نیاز به نمایش ویژه اشیاء نه کل محیط عمومی سالن
• طراحی و ساخت چراغ های مخصوص شوباکس سکه و تمبر که کنترل زنندگی نور از یک سو و نیاز به روشنایی سطحی یکنواخت و مشخص از سوی دیگر در این ویترین های خاص دیگر نیازمندی مطرح شده بود.

راهکارهای پیشنهادی

برخی راهکارهای ارائه شده در این پروژه به شرح زیر می باشد:

• پیشنهاد چراغ های اسپات با قابلیت نصب روی ریل و آویز نمودن ریل ها توسط سیستم آویز بسیار ظریف که باعث تغییر محسوس در ظاهر سالن ها نشده و تخریب و تغییر در سقف نیاز نباشد.
• پیشنهاد استفاده از چراغ های LED با مشخصات خاص شامل ضریب نمود رنگ ۹۰% و دمای رنگ ۳۰۰۰ درجه کلوین جهت نمایش هرچه واقی تر اشیاء و آثار
• استفاده از سیستم روشنایی LED قابل دیم جهت کنترل شدت روشنایی و همچنین جلوگیری از تخریب توسط اشعه UV تولید شده توسط سایر منابع نوری.
• استفاده از چراغ و تجهیزات جانبی جهت کنترل و جهت دادن کامل نور شامل رفلکتور و شیدر های خاص برای تنظیم تاثیر نور چراغ های مخصوص آثار بر روی نور عمومی محیط
• طراحی چراغ با ماژول ها و رفلکتور و دیفیوزر و مکانیزم نصب خاص توسط تیم فنی-مهندسی مازی‌نور جهت نصب در شوباکس‌های خاص سکه و تمبر به نحوی که هم زنندگی مستقیم کنترل گردد و هم شدت نور مورد نیاز بصورت یکنواخت در سطح نمایش ویترین وجود داشته باشد.

در مرحله بعد شبیه سازی روشنایی با نرم افزار های پیشرفته روشنایی مانند DIALux  و EVO انجام و تعداد چراغ های مورد نیاز برآورد شد.

سپس با توجه به سناریو های مورد درخواست و همچنین درنظر گرفتن محدودیت هایی مانند عدم امکان سیم کشی روکار، عدم امکان تخریب در بسیاری از سالن ها و مشخصات فنی سیستم کنترلی و … پروپوزال هوشمند سازی اولیه به همراه برآورد هزینه ارائه گردید.

نمونه شبیه سازی شده با DIALux evo

خدمات مهندسی تکمیلی

پس از ارائه اولین پروپوزال و با توجه به بررسی دقیق تر نیازمندی ها و جلسات تخصصی بیشتر و همچنین هزینه های مرتبط با انتخاب و اجرا سیستم DALI برای کنترل سیستم روشنایی، راهکار جدیدی به شرح زیر ارائه شد:

• با توجه به عدم امکان اعلام دقیق نوع و مکان آثار، امکان محاسبه تعداد دقیق چراغ ها وجود نداشت و همین مشکل بزرگترین مسئله در انتخاب تجهیزات کنترلی DALI بود؛ به همین دلیل پیشنهاد مناسب و تکمیلی استفاده از سیستم کنترلی ۱-۱۰ V بود. با ارائه این پیشنهاد علاوه بر قابلیت کنترل شدت روشنایی از روی تک تک چراغ ها، نیاز به کنترل مرکزی از بین رفته و هزینه‌ها نیز به شدت کاهش داشت.

بدین ترتیب پروپوزال جدید با استفاده از سیستم کنترلی ۱-۱۰ V ارائه و ادامه روند کار با این پروتوکل پیش رفت.

در مرحله بعد با طراحی شیدر خاص پخش نور در برخی چراغ ها محدود به دایره ای کوچکتر جهت تمرکز بیشتر نور روی آثار کوچکتر شد و همچنین در ظاهر چراغ های مربوط به ویترین های ایستاده سقف دار نیز تغییراتی ایجاد شده و از فریم مربع به گرد تبدیل شد.

همینطور با رفت و برگشت های متعدد با پیمانکار ساخت ویترین ها، نکات اجرایی و نصب چراغ ها در شوباکس ها مطرح و تمهیدات لازم در این خصوص اندیشیده شد.

پس از انتخاب نهایی سیستم روشنایی، آموزش های مربوط به نحوه کارکرد و کنترل سیستم روشنایی به کاربران ارائه گردید.

نتیجه گیری

یکی از سرمایه های هر ملت و کشور، آثار باستانی، تاریخی و فرهنگی آن سرزمین است. محافظت و نمایش و ارائه صحیح و بهتر این آثار از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. شرکت صنایع روشنایی مازی‌نور بعنوان یکی از تولید کنندگان پیشرو افتخار می کند که توانسته با تولید و عرضه انواع سیستم های پیشرفته و حرفه ای روشنایی، در حفظ و نمایش آثار باستانی در موزه های برتر ایران سهم خود در حفاظت از این سرمایه های ملی را ادا کند.

در تمامی مراحل از شروع پروژه شامل بازسازی، طراحی، نصب و اجرای سیستم روشنایی، تیم مهندسی مازی‌نور همراه و درکنار  مشاور، پیمانکار و کارفرما حضور فعال داشت که نتیجه این تلاشهای شرکت صنایع روشنایی مازی‌نور باعث شده رضایت کامل در مجموعه کتابخانه و موزه ملی ملک بوجود آمده و توسط تقدیرنامه ای این رضایتمندی اظهار شده است.

مستندات تصویری 

در ادامه عکس هایی از مراحل بازسازی، شرایط روشنایی قبل و بعد از تعویض سیستم روشنایی ارائه می گردد:

نمونه چراغ های پیشنهاد شده

۱- چراغ نواترن ریلی با ماژول VIVO با CRI>90 و دمای رنگ ۳۰۰۰K در دو پخش نور تیز و باز با قابلیت دیم کردن شار نوری

۲- چراغ اوربیتال با ماژول VIVO با CRI>90 و دمای رنگ ۳۰۰۰K با قابلیت دیم کردن شار نوری

۳- چراغ ویژه شوباکس سکه و تمبر با ماژول CRI>90 و دمای رنگ ۳۰۰۰K با قابلیت دیم کردن